De vulpen, machtiger dan een zwaard of een manier om gedachten op papier te zetten en zo de ontvanger laten weten wat je wilt vertellen? Strijd of liefde, haat of geluk. Het is aan de schrijver, niet aan de vulpen als instrument.
“Wat leen je nooit uit: je vulpen en je partner”
Dit is een van die wijsheden die je opa vertelde tegen je vader en die het weer tegen jou vertelde toen je de eerste vulpen kreeg waarmee je ging schrijven. De reden hiervan is eigenlijk heel simpel. Het zegt iets over hoe het schrijven met een vulpen wordt ervaren, namelijk als iets heel persoonlijks.
Zoals een potlood en een ballpoint als een allemansvriendje wordt ervaren zo is de vulpen een schrijfinstrument wat echt bij jou hoort en bij jou past. De proef is heel simpel te maken. Stel je voor je zit in een vergadering en je wilt een aantekening maken maar komt tot de ontdekking dat je geen pen bij je hebt. Links van je zit iemand die schrijft met een vulpen en rechts iemand die een ballpoint gebruikt.
Aan wie ga je vragen of je even een pen mag lenen voor je aantekening te maken? Ik denk dat in 90% van de gevallen je het gaat vragen aan de ballpoint schrijver. En waarom? Omdat je gevoelsmatig aanvoelt dat schrijven met een vulpen een ander soort beleving is als met een ballpoint.
De vulpen – een ander soort schrijfinstrument
En in dit geval laat je gevoel je niet in de steek. Een vulpen is ook een totaal ander schrijfinstrument. Bij het leren schrijven op de basisschool heeft de onderwijzer dit ook in de gaten. Op steeds meer scholen wordt weer geleerd met een vulpen te schrijven en de reden is dat door meer of minder druk uit te oefenen van de pen op het papier de penpunt van de vulpen mee zal veren. Hoe groter de druk hoe dikker het schrift en hoe minder de druk hoe dunner.
En wat je ook probeert met een ballpoint of een potlood of roller, je kunt door meer of minder druk te gebruiken geen verandering aanbrengen in je handschrift. Iedereen die dit eens wil uitproberen zal het merken, die penpunt van die vulpen veert mee, die van alle andere schrijfinstrumenten niet.
En er is nog een andere belangrijke reden. Om een mooie en gelijkmatig handschrift te krijgen is schrijven met een vulpen anders als met een ballpoint. Het gaat wat minder snel en daardoor is er meer aandacht voor de kwaliteit van wat je schrijft. Een ballpoint wordt dan toch meer gebruikt voor de snelle aantekening, de vulpen voor het betere schrijfwerk.
De toekomst van de vulpen
Met de komst van de telefoon, later de computer, laptop, e-mail en social media hielden veel mensen hun hart vast, hoe zal het gaan met het geschreven woord.
En natuurlijk, als je wel eens ziet in boeken en films de stapels brieven die mensen aan elkaar schreven en hoe geliefden elkaar het hof maakte via brieven en zo hun diepste gevoelens voor elkaar op papier wisten te zetten. Tja, dat is inderdaad steeds minder geworden. We willen snel, vlug en liefst meteen een antwoord en dan is de brief daarvoor minder geschikt. Toch maken die oude brieven die soms boven water komen een stuk meer indruk op ons dan een stapel geprinte mailtjes of smsjes die we met een klik ook weer kunnen verwijderen. Het schrijven met een vulpen zet ook meer aan tot nadenken, het geeft je de kans goed te formuleren en zo te voorkomen dat je bedoelingen anders overkomen dan de bedoeling was.
Een vulpen, een mooi stuk papier, een kaart, een gedachte voor iemand die jarig is, gaat trouwen of voor nabestaanden als iemand is overleden. Wat zou je het meest op prijs stellen als blijk van waardering of medeleven. Een mailtje of sms of een handgeschreven boodschap? De uitkomst is niet zo moeilijk te raden. Als het gaat om persoonlijke aandacht heeft het geschreven woord dat met liefde met je vulpen is geschreven ruimschoots gewonnen van snel en vlug maar ook vooral vluchtig. De goed geschreven brief vraagt om later nog eens gelezen te worden, en misschien erna nog wel een keer. Een telefoontje of sms is gehoord en gelezen en weg. We worden ook zo overdonderd met informatie dat het steeds moeilijk wordt om de aandacht van de lezer te krijgen.
Een brief, zeker geschreven met aandacht en met een vulpen zal eruit springen en die aandacht krijgen die je als schrijver wilt bereiken. Zal dit betekenen dat de vulpen opnieuw een grote groep gebruikers zal krijgen zoals dit in het verleden was? Waarschijnlijk niet. Maar de groep mensen die meer waarde hechten aan de inhoud van wat ze de ander willen vertellen en de kwaliteit van hoe ze kun gedachten met hun vulpen op papier zetten zal er zeker blijven.
Tot slot
Zoals kinderen van nu met verbazing ontdekken dat een platenspeler een gaaf apparaat is waar je muziekplaten mee kunt afspelen die van je ouders waren, zo zal ook een nieuw publiek in het computertijdperk gaan herontdekken en waarderen wat kwaliteit van schrijven met een vulpen zoveel waardevoller maakt dan de snelle manieren die we nu gebruiken.