De geschiedenis van de vulpen

Eeuwenlang is de mens bezig geweest om dingen vast te willen leggen. Het begon met een houtje wat men van een scherpe punt voorzag of met een rietstengel. Ook ontdekte onze verre voorouders dat een ganzenveer zeer geschikt was om aan te scherpen en er zo mee te schrijven. Maar het grootste probleem bleef toch dat men deze voorwerpen, de voorgangers van de huidige vulpen, steeds in de inkt moest dopen en er zo geen gelijkmatig schrift ontstond. De kans op vlekken en knoeien was erg groot. Men ging dus op zoek naar iets waarmee men kon schrijven en waarbij de inkt al in de penhouder zat en dus zo omlaag naar de penpunt kon vloeien.

Opgravingen hebben aangetoond dat een van de eerste vulpennen met dit systeem in de 10e eeuw in Egypte moet zijn bedacht. Hoe deze functioneerde is niet meer na te gaan.

De nieuwe geschiedenis van de vulpen

Vanaf de 18e eeuw zijn er echter wel voorbeelden bewaard gebleven van wat wij nu vulpennen noemen. Het grote probleem was echter nog steeds hoe ervoor te zorgen dat de inkt op een gelijkmatige manier vanuit de houder bij de penpunt terecht kwam. Dat dit ook met luchtdruk te maken had, daar was men nog niet achtergekomen. De inkt die men toen gebruikte was nog niet van een dusdanig gelijke kwaliteit dat deze altijd even vloeibaar was. Men gebruikte onder andere roet als kleurstof en dat zorgde ook voor verstoppingen.

Vanaf het midden van de 19e eeuw, zo vanaf 1850, kregen een aantal mensen die zich hiermee bezig hielden in de gaten wat er verbeterd kon worden. Patenten werden aangevraagd en gekregen. Eigenlijk kan men zeggen dat er een drietal uitvinden zijn gedaan die er uiteindelijk voor gezorgd voor de vulpen zoals we die nu nog kennen:

  1. De houder en de dop konden worden gemaakt van wat wij nu de eerste kunststof zouden noemen. Het was een harde rubbersoort, genaamd galaliet. Het verkleurde snel, was brandgevaarlijk en werd na een tijdje poreus maar was een grote vooruitgang ten opzichte van wat men tot dan gebruikte.
  2. Ook ontdekte men manieren om de inkt veel constanter van samenstelling te maken zodat deze beter vloeibaar was en dus minder verstoppingen veroorzaakte.
  3. En de penpunt zelf. Werd deze eerst van staal gemaakt en kraste deze vaak, men ontdekte door er een iridium balletje op te maken dat het schrijfcomfort een stuk beter werd en de geleiding daardoor op het papier ook.

De geschiedenis van de vulpen zoals we die nu kennen

Het was in 1884 dat  Louis Edson Waterman een patent aanvroeg en kreeg op een vulpen die een inkttoevoer had met drie groeven. Die zorgde ervoor dat op basis van capillaire werking de inkt zonder onderbreking naar de penpunt kon vloeien. In 1888 ontstond zo de L.E.Waterman Company in Amerika en in het begin van de 20e eeuw werd er ook een vestiging in Europa in Frankrijk geopend.


De geschiedenis van het vullen

Het vullen van de vulpen met inkt bleef nog een ingewikkeld proces. Men moest de houder openschroeven en de inkt er langzaam indruppelen tot de houder vol was. Dit was vragen om vlekken en geknoei en vingers die vol inkt kwamen te zitten. En als men als gebruiker erna de dop achter op de houder niet goed dicht had gedaan dan drupte er toch nog inkt uit en zo werd schrijven met de nieuwe vulpen niet altijd als prettig en probleemloos ervaren.

In de jaren erna ging men werken met wat in Amerika een converter werd genoemd.. Een rubber zakje wat in de houder zat en dat men door pompen kon vullen in een inktpot. Omdat ook rubber in de loop van de tijd kwetsbaar werd, het kon broos worden, is er later een draaibare variant gekomen van metaal en kunststof die veel beter bleek te functioneren en nu nog in een aantal vulpennen gebruikt kan worden. De gebruiker kan kiezen, of een pompje, de converter of de inktpatroon.

In 1927 heeft de Fransman Perraud de uitvinden van de inktpatroon gedaan zoals we die nu nog kennen alleen was deze van glas. Hij heeft hier een patent op gekregen in 1936 en dit systeem is voortdurend aangepast en vernieuwd tot de plastic inktpatroon zoals we die nu kennen.

Geschiedenis van de vorige eeuw

In de jaren 20 van de vorige eeuw waren vulpennen voorbeelden van edelsmeedkunst  en creativiteit geworden en werden de meest kostbare materialen ervoor gebruikt zoals goud, zilver, ivoor en andere zeldzame materialen. Ook werd voor het eerst kunststof op basis van olie gebruikt die een groot kleurpallet mogelijk maakte. Gouden penpunten zorgen voor een zekere flexibiliteit die bij meer of minder druk van de gebruiker bij het schrijven voor deze soepelheid zorgde.

De vulpen is geworden tot wat deze nu is, een flexibel en persoonlijk schrijfinstrument, aangepast aan de tijd en met gebruikmaking van de modernste technieken.